અધિક માસ શામાટે:

  અધિક માસ શામાટે:

અધિક માસનું માહાત્મ્ય જાણતા પહેલાં, અધિક માસ શામાટે તે જાણી લઈએ,  તે માટે થોડી કેલેન્ડર વિષે માહિતી જરૂરી છે.

દુનિયામાં ૧૫ પ્રકારનાં મુખ્ય કેલેન્ડર છે, જેમ કે માયા, જાપાની, યહૂદી, ઇથિયોપિયાન, જરથોસ્તી, ઇસ્લામી, બૌદ્ધ, કોપ્ટિક, ચાઇનીસ વિગેરે તથા ઇંગલિશમાં જુલિયન અને ગ્રેગોરિયન હિન્દુમાં શાલિવાહન તથા વિક્રમ સંવત. દરેક કેલેન્ડર સોલાર (સૌર વર્ષ) કે લ્યુનાર (ચંદ્ર વર્ષ) પદ્ધતિ પર આધારિત હોય છે.

હિન્દૂ પંચાંગ તો કેલેન્ડર થી પણ વિશેષ છે, કેલેન્ડરમાં તારીખ (તિથિ), વાર એમ બે અંગ છે, જયારે પંચાંગમાં તિથિ, વાર, નક્ષત્ર, યોગ અને કરણ એમ પાંચ અંગો છે. આ બધું ચંદ્રની ગતિ ની ગણત્રી પર સૂક્ષ્મ ગણત્રી પર આધારિત છે, અને વિશાળ વિષય છે.

સૌર વર્ષ (ગ્રેગોરિયન કેલેંડર) 365.2422 દિવસનો હોય છે જ્યારે કે ચંદ્ર વર્ષ (હિંદુ કેલેંડર) 354.327 દિવસનો હોય છે. આ રીતે બંનેના કેલેંડર વર્ષમાં 10.87 દિવસનો ફરક આવી જાય છે અને ત્રણ વર્ષમાં આ અંતર એક મહિનાનુ થઈ જાય છે. આ અસમાનતાને દૂર કરવા માટે અધિક માસ અને ક્ષય માસનો નિયમ છે. જે મહિનામાં સૂર્ય સંક્રાંતિ નથી હોતી એ અધિકમાસ હોય છે. આ જ રીતે જે મહિનામાં બે સૂર્ય સંક્રાંતિ હોય છે એ ક્ષય માસ કહેવાય છે. આમ 32 મહિના, 16 દિવસ, 1 કલાક 36 મિનિટના અંતરે દર ત્રીજા વર્ષે અધિક માસ આવે છે.

અનુભવે એવું જણાયું છે કારતક માસથી ચૈત્ર માસ દરમ્યાન ક્યારેય અધિક માસ આવતો નથી.